Tư duy phát triển (Growth Mindset) là cách nghĩ tin rằng năng lực, trí tuệ, tính cách của bạn có thể được phát triển thông qua rèn luyện, nỗ lực đúng cách và chiến lược phù hợp, thay vì cố định ngay từ đầu.
Dưới đây là một giải thích sâu - dễ hiểu nhưng mang tính hệ thống, giúp bạn áp dụng vào rèn luyện IQ - EQ - AQ như các mục tiêu bạn đang theo đuổi.
1. Cốt lõi của Tư duy phát triển
- Năng lực không cố định: Bạn không “thông minh hay dở” bẩm sinh — mà bạn trở nên thông minh hơn qua quá trình học hỏi.
- Sai lầm là dữ liệu: Mỗi sai lầm chỉ ra điểm cần cải thiện, không nói rằng bạn kém.
- Nỗ lực có chiến lược quan trọng hơn nỗ lực mù quáng.
- Phản hồi (feedback) là tài nguyên, không phải sự phán xét.
- Thử thách = cơ hội phát triển, không phải nguy cơ thất bại.
2. Tư duy cố định vs Tư duy phát triển
3. Tư duy phát triển trong phát triển bản thân đa chiều (IQ - EQ - AQ)
IQ → từ “Tôi không giỏi toán” → “Tôi chưa giỏi hiện tại”
Bạn dùng sai lầm để tinh chỉnh cách học.
EQ → từ “Tôi nóng tính, không sửa được” → “Tôi có thể rèn nhận thức cảm xúc từng bước”
Thực hành bánh xe cảm xúc, mô hình ABC, phản xạ chậm.
AQ → từ “Tôi sợ thất bại” → “Khó khăn chính là nơi tôi mạnh lên”
Ghi nhật ký thử thách → phản tư → cải tiến.
Tư duy phát triển giúp chuyển từ “Tôi không sáng tạo / không thấu cảm / không kỷ luật” sang “Tôi đang rèn và mỗi tuần tôi tốt hơn 1%”.
4. “Công thức 4 tầng” để xây tư duy phát triển bền vững
Đây là mô hình tôi thiết kế để phù hợp với hành trình bạn đang theo (phát triển đa chỉ số):
Tầng 1 – Nhận thức
- Nhìn thấy bản thân có hai “giọng nói”:Giọng cố định: “Mình dở quá.” Giọng phát triển: “Mình đang học phần này.”
- Bắt đầu nhận diện giọng nói nào đang điều khiển bạn.
Tầng 2 – Ngôn ngữ nội tâm
Dùng 5 câu chuyển đổi:
- “Tôi không làm được” → “Tôi chưa làm được.”
- “Cái này khó quá” → “Khó nghĩa là tôi đang phát triển.”
- “Tôi thất bại rồi” → “Tôi đang thu thập dữ liệu.”
Tầng 3 – Hệ thống hoá tiến bộ
Làm bảng 1% Growth System mỗi ngày:
- Hôm nay tôi học gì?
- Tôi sai gì?
- Tôi điều chỉnh gì?
Tầng 4 – Trải nghiệm thử thách có chủ đích
Mỗi tuần chọn 1 thử thách:
- EQ → xử lý một tình huống khó mà trước đây bạn thường né.
- IQ → học một kỹ năng khó như logic puzzle.
- AQ → đối mặt việc sợ làm.
5. Dấu hiệu bạn đã sở hữu tư duy phát triển (cấp độ cao)
- Bạn quan tâm tiến bộ hơn là thể hiện.
- Bạn dám thử việc mới mà không sợ “mất mặt”.
- Bạn bình tĩnh trước sai lầm và hỏi: “Điều này dạy mình điều gì?”
- Bạn phản hồi mà không cảm xúc bị tổn thương.
- Bạn chủ động tìm thầy, mentor, mô hình, phương pháp mới.
Tags:
Tư duy phát triển